စနစ္ေျပာင္းလာေပမဲ့ မူမေျပာင္းႏိုင္ေသးတဲ့ ပညာေရး

ၿမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ကို အသြင္တစ္မ်ဳိးျဖင့္ ဆန္းသစ္ႏိုင္ခဲ့လို႔ ကမၻာ့အလယ္မွာ မ်က္ႏွာပန္းလွေန ခ်ိန္၀ယ္…။ အခြင့္လမ္းေတြ၊ အခြင့္ေရးေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ တန္းစီ၀င္လာေနျခင္းပါ။
သို႔ေသာ္ အခြင့္အလမ္းတို႔၊ အခြင့္ေရးတို႔ဆိုတာ အၿမဲတမ္းႀကီး ရွိေနမွာမဟုတ္ပါ။ ေျပာခ်င္တာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သုံးေနတာ ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ားလည္းသိ၊ ကမၻာကလည္းသိေနျခင္းပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတို႔ဟာ သိရုံသာသိၿပီး လက္ခံက်င့္သုံးႏုိင္ျခင္း မရွိခဲ့လွ်င္ ဒီစနစ္က ဒီႏိုင္ငံအတြက္၊ ဒီျပည္သူ တို႔အတြက္ ဘာေတြမ်ား ထူးထူးျခားျခားျဖစ္လာမွာလဲလို႔ သိခ်င္သူေတြကလည္း ဒုနဲ႔ေဒးပါ။ ျဖစ္သင့္တာက ျပည္သူေတြ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို လက္ခံလာၿပီဆိုရင္ စနစ္ရဲ့တန္ဖိုး၊ စနစ္ရဲ့ဂုဏ္သိကၡာ၊ စနစ္က သတ္မွတ္ ျပ႒ာန္းေပးတဲ့ဥပေဒ ဒါေတြကို သိထားၾကရမွာပါ။ ႏိုင္ငံကို ဒီစနစ္ႏွင့္ ျမွင့္တင္ႏုိင္ဖို႔ႏိုင္ငံအတြက္ အသြင္ကူး ေျပာင္းေရးကာလမွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္ႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။ ပညာအရည္အခ်င္းမ်ား ျမွင့္တင္ေပးႏိုင္ရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အႀကံၪာဏ္ေကာင္းမ်ားကို ေပးၾကဖို႔ပါ။
            စနစ္တစ္ခုကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးၾကရတဲ့အခါမွာ ျမန္လြန္းလွ်င္လည္း လႊဲေခ်ာ္ႏိုင္သလို၊ ေနလြန္းျပန္ လွ်င္လည္း ၾကန္႔ၾကာသြားႏိုင္ျခင္းပါ။ သို႔ေသာ္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ျပဳျပင္သင့္တဲ့အရာမ်ိဳးကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ မျပဳျပင္ႏိုင္ဘဲ ေႏွးေကြးေနမည္ဆိုလွ်င္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ျခင္းပါ။

ပညာေရးနလံထူမွ တိုုင္းျပည္နလံထူမယ္
ဥပမာ၊ ပညာေရးစနစ္ မေကာင္းရင္ ပညာသင္ေပးရတဲ့ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၊ ပညာသင္ၾကားရတဲ့ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားအတြက္ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပမ္းသေလာက္ ခရီးမေရာက္ဘဲ ပညာတတ္ေျမာက္မွုမွာလည္း ရာခိုင္ႏွုန္းနည္းပါးေနျခင္း  ဆိုတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးႀကိဳးမ်ားကို မလြဲမေသြ ခံစားၾကရမွာပါ။
            ထို႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္၌ ခ်ိန္သင့္ခါသင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးရမဲ့ အေရးေတြထဲမွာ ပညာေရးဟာ အေရးတစ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း သုံးသပ္ႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးတို႔၊ စီးပြားဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရးတို႔ဆိုတဲ့ အေရး ေတြဟာ ႏိုင္ငံအတြက္လိုအပ္ေနသလို အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလမွာ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကိစၥဟာ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနျခင္းပါ။
 ပညာေရးနာလံမထူႏိုင္ရင္ တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရးမွာလည္း နာလံထူ ႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။ ပညာကို ျပည္သူလုထုအား တေျပးညီမေပးႏိုင္ေသးသမွ်ကာလပတ္လုံး အလႊာမတူတဲ့ လူတန္း စားေတြ၊ ျပည္ေထာင္စုဖြား တိုင္းရင္းသားမ်ားအၾကား ခြဲျခားဆက္ဆံမွုေတြ၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ကြာဟမွုေတြ ဒါေတြဟာ ဆက္လက္တည္ရွိေနမွာပါ။ ဒီအတြက္ ဒီတိုင္းျပည္ဟာ ပညာေရးက်ိန္စာသင့္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံလို လူစင္ မမွီတဲ့လူေတြ၊ လူအဆင့္တန္းမမွီတဲ့ လူဆင္းရဲသားေတြ ဆက္လက္ၿပီး မ်ားၿမဲမ်ား ေနမွာပါ။

မသင္မေနရ က်ဳရွင္ပညာေရး အလိုုမရွိ
            ဒီအေရးေတြကို ဒီလိုပဲ ျမင္ထားတာျဖစ္လို႔ ဒီမိုကေရစီစနစ္အရ ဆႏၵမ်ားကို ထုတ္ေဖၚေျပာၾကားရမွာပါ။  အကယ္၍သာ ဒီတိုင္းျပည္မွာေမြးဖြားတဲ့ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူတိုင္းအတြက္ အထက္တန္းပညာကို မသင္မေနရပညာေရးမ်ဳိးႏွင့္ အခမဲ့ပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးတာမ်ဳိး မရွိေသးဘူးဆိုရင္၊  ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ေပးရာမွာည္း စာသင္ခန္းတြင္း၌သာ ပညာကိုတတ္ေျမာက္ေအာင္ သင္ေပးၿပီး၊ ထိုသခၤန္းစာ အတြက္ က်ဳရွင္တက္ရန္မလိုတဲ့ ပညာေရးမ်ုိးျဖစ္ေအာင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ အျမန္ဆုံးျဖစ္ေအာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေပးျခင္းမ်ဳိးကို ျပဳလုပ္မေပးႏိုင္ေသးဘူးဆိုရင္ ဒီေခတ္၊ ဒီစနစ္အရ ဒီပညာေရးဟာ လမ္းမွန္ေပၚမွာ မေရာက္ေသးဘူးဆိုတာ သိထားဖို႔ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ပညာေရးေပၚလစီမ်ားကို ခ်မွတ္ရာ၌​ စနစ္တက်ရွိႏိုင္ဖို႔ တိုင္းျပည္တြင္းမွာရွိေသာ ရဟန္းရွင္လူ ပညာရွင္မ်ားပါ၀င္တဲ့ ပညာေရးဆီမီနာမ်ားကို မၾကာခဏဆိုသလို  ႏိုင္ငံေတာ္မွ ျပဳလုပ္ေပးရမွာျဖစ္တယ္။

ကမၻာ့ပညာေရးစနစ္က လြတ္လပ္စြာကူးယူၾကဖိုု႔
            ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္၌ စနစ္တစ္ခုကို ရုိးသားတဲ့ေစတနာႏွင့္ ျပဳျပင္ခ်င္ရင္ (ေစတနာႏွင့္ ဆႏၵမ်ား တကယ္ထက္သန္ရွိေနရင္) ပညာေရးအသြင္ကူးေျပာင္းဖို႔ ခက္္ခဲႏိုင္စရာအေၾကာင္းမရွိပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ စီးပြားေရးစနစ္ကို ျပဳျပင္ခ်င္ရင္ စီးပြားေရးအေျခခံသေဘာထားမ်ားကို စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားက အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ စီးပြားေရးနည္းစနစ္မ်ား၏ ေဒတာ (data) မ်ားကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ သုေတသနျပဳထားတဲ့ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္အတူ မွ်ေ၀ေပးထားျခင္းပါ။
ႏိုင္ငံေရး၊ ပညာေရးစနစ္မ်ား၌လည္း အလားတူပင္ ရယူႏိုင္ျခင္းပါ။
ကမၻာ့လူထုကိုသိေအာင္ ျဖန္႔ေ၀ေပးထားတဲ့စနစ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ ဥပမာ၊ ပညာေရးစနစ္မ်ဳိးပါ။ စနစ္တစ္ခုကို မိမိတို႔ႏိုင္ငံ၊ မိမိတို႔လူမ်ဳိး၊ မိမိတို႔ေဒသႏွင့္ လိုက္ေလွ်ာညီေထြရွိ၊ မရွိ စိစစ္ႏိုင္ဖို႔ကေတာ့ တိုင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ပညာရွင္မ်ားရဲ့တာ၀န္ျဖစ္တယ္။ သုေတသနျပဳၿပီး ကိုယ့္တိုင္း ျပည္၊ ကိုယ့္လူမ်ုိးအတြက္ ျပ႒ာန္းေပးသင့္တဲ့ ပညာေရးဟာ ဘယ္လိုပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္သင့္တယ္ဆိုတာ အသိရွင္းေနဖို႔ပါပဲ။
            ယေန႔ ကမၻာမွာက်င့္သုံးေနတဲ့ စနစ္ေတြကို သုံးသပ္ၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စီးပြားေရး စနစ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပညာေရးစနစ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပည္သူေတြအတြက္ အက်ဳိးျပဳလုပ္ငန္းမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေနခဲ့မည္ဆိုလွ်င္ ေကာ္ပီရုိက္ (ကူးယူခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထားျခင္းမ်ဳိး) မရွိဘူးဆိုတာ နားလည္ထားျခင္းပါ။
ဥပမာ၊ အေမရိကန္ ပညာေရးစနစ္၊ အဂၤလန္ပညာေရးစနစ္ စသည္မ်ဳိးပါ။ တကယ္ေတာ့ မိမိတို႔ႏုိင္ငံႏွင့္ေရာ၊ က်င့္သုံးေနတဲ့ ေခတ္စနစ္ႏွင့္ပါ လိုက္ေလွ်ာညီေထြရွိတဲ့စနစ္မ်ဳိးကို အသုံးျပဳဖို႔ပါ။ ဥပမာ၊ အေမရိကန္တကၠသိုလ္ ႀကီးမ်ားသို႔ သြားေရာက္၍  ပညာကို ဆက္လက္သင္လိုလွ်င္ SAT, သို႔မဟုတ္ TOEFl, သို႔မဟုတ္ GRE စသည့္ စာေမး မ်ဳိးကို ေျဖဆိုထားၾကရမွာပါ။ အဂၤလန္တကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားသို႔ သြားေရာက္၍ ပညာကို ဆက္လက္ သင္လိုလွ်င္ အိုုလယ္ဗယ္ သို႔မဟုတ္ ေအလယ္ဗယ္လို စာေမးပြဲမ်ဳိး၊ သို႔မဟုတ္ IELTS စသည့္ စာေမးမ်ဳိးကို ေျဖဆိုထား ၾကရမွာပါ။

မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ေဖာင္းပြျခင္းနဲ႔ လိုုက္ေလ်ာညီေထြ မက်င့္သုုံးႏိုုင္ျခင္း
            တခ်ဳိ႔ကေတာ့လည္း သူမ်ားႏိုင္ငံရဲ့မူစနစ္မ်ားကို မိမိႏိုင္ငံရဲ့ပညာေရးအတြက္ ပုံတူကူးခ်တာမ်ဳိးထက္ ကိုယ္ပိုင္မူ၊ ကိုယ္ပုိင္ဟန္မ်ဳိးႏွင့္ တိုင္းျပည္ကို စနစ္တက်ထူေထာင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာက ပုိမေကာင္းဘူး လားလို႔ သံသယေလသံမ်ဳိးႏွင့္ ေျပာေနသူေတြကလည္း ရွိေနဆဲပါ။ မွန္သင့္သေလာက္ေတာ့ မွန္တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ေပမဲ့ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဆိုတာ ထားသင့္တဲ့ေနရာမ်ဳိးမွာ ထားတတ္မွ အဆင္ေျပႏိုင္သလို၊ အက်ဳိးလည္းရွိႏိုင္ တာပါ။ မထားသင့္တဲ့ေနရာမ်ဳိးမွာ ထားေနမယ္ဆိုရင္ အက်ိဳးမရွိတဲ့အျပင္ အက်ဳိးပ်က္ကိန္းပင္ ဆိုက္ေရာက္ႏိုင္ ျခင္းပါ။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံ၊ ကိုယ့္လူမ်ဳိး၊ ကိုယ့္ဘာသာ၊ ကုိယ့္သာသနာကို ေအာက္တန္းမက်ေစခ်င္တဲ့ စိတ္ဓာတ္မ်ဳိး ရွိတာ ေကာင္းပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ … ။
            ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င့္သုံးေနတဲ့စနစ္က ဒီမိုကေရစီစနစ္။ ဒီစနစ္ကို က်င့္သုံးလာေတာ့ စနစ္ႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိတဲ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ႏိုင္ငံစီးပြားေရး တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေစေရး၊ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ ပညာေရးမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ေရးဆိုတဲ့ အေရးေတြကို အေလးထားၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္ေလေတာ့ ႏိုင္ငံတကာရဲ့ ပညာေရးစံခ်ိန္၊ စံႏွုန္္မ်ားကိုမွီေအာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးဖို႔လိုအပ္တယ္။ ႏိုင္ငံအတြက္ အက်ဳိးမ်ားမယ္၊ ေကာင္းမြန္မယ္ဆိုရင္ ဘယ္စနစ္မ်ဳိးကိုပဲယူယူ အက်ဳိးမ်ားဖို႔ပဲ။ ႏိုင္ငံတကာရဲ့ ပညာေရးအဆင့္အတန္းကို မီေအာင္ျပဳေပးခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ တိုးတက္တဲ့ႏိုင္ငံမ်ားမွာ က်င့္သုံးေနတဲ့ပညာေရးစနစ္ကို က်င့္သုံးႏိုင္ရင္ အမွားနည္းဖို႔ေသခ်ာပါတယ္။ ဒီလိုမွမဟုတ္ပဲ ငါသိ ငါတတ္ လုပ္ေနရင္ေတာ့ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ  ၾကန္႔ၾကာေနမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ေစာင့္ရသူမ်ားအတြက္လည္း ဆယ္မိုး ဆယ္ေႏြ ေမွ်ာ္ေလေလေ၀းသာ ျဖစ္ေနမွာပါ။ ̏ပညာရွိ သတိျဖစ္ခဲ˝မို႔ သတိေပးရျခင္းပါ။      

ပိတ္တဲ့စနစ္လား ပြင့္တဲ့စနစ္လား
            စနစ္ဆိုတာ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိႏုိင္တယ္။ (၁) ကူးယူခြင့္ကို ခြင့္ျပဳထားတဲ့စနစ္၊ (၂)ကူးယူခြင့္ကို ပိတ္ပင္ တဲ့စနစ္-ရယ္လို႔ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားရွိေနျခင္းပါ။ ကူးယူခြင့္မူကို (ေကာ္ပီရိုက္မူကို္) ပိတ္ပင္ထားျခင္းမရွိတဲ့ စနစ္မ်ဳိး ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ စနစ္မ်ဳိးကေတာ့ (၁) ႏို္င္ငံေရးစနစ္ (ဆိုရွယ္လစ္၊ ကြန္ျမဴနစ္၊ ဒီမိုကေရစီ စသည္)၊ (၂) စီးပြားေရးစနစ္ (ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ အရင္းအႏွီးလုပ္ငန္း၊ အခြန္အခေတာင္းခံျခင္းလုပ္ငန္း စသည္)၊ (၃) ပညာေရးစနစ္ (တကၠသိုလ္ပညာေရး၊ အထက္တန္းပညာေရး၊ စသည္) ဒီစနစ္မ်ိးေတြကေတာ့ အမ်ားျပည္သူ အတြက္ ျဖစ္မည္ဆိုလွ်င္ မူကို ကူးယူခြင့္ကို ပိတ္ပင္မထားပါ။ ကူးလိုကကူး၊ ယူလိုကယူ၊ ကမၻာလူသားေတြ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းမည္ဆိုရင္ သင့္ႏိုင္ငံအတြက္ သင့္သေဘာပါလို႔ မေျပာေသာ္လည္း ေျပာဆိုထားျခင္း သေဘာမ်ဳိးပါ။
            ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြရွိထားေလေတာ့ ေခတ္မွီတဲ့ပညာေရးစနစ္မ်ဳိးႏွင့္ တိုင္းျပည္ကို တိုးတက္ ေစခ်င္ရင္ ႏိုင္ငံႏွင့္သင့္ေလွ်ာ္ေလွ်ာက္ပတ္တဲ့ ပညာေရးမူစနစ္မ်ားကို စနစ္တက် သုေတသနျပဳၿပီး ႏုိင္ငံတကာ အဆင့္မွီ ပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ ၀ိုင္း၀န္ေဆာင္ရြက္ေပးၾကဖို႔ပါ။
အဆင့္မီတဲ့ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ဳိးကို တစ္ႏိုင္ငံလုံး တေျပးညီျဖစ္ေအာင္ ဥပေဒျဖင့္ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းေပးသင့္ျခင္းပါ။
ေနာက္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ့ ပညာေရး အသုံး စရိတ္မ်ားအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ရာခိုင္ႏွုန္းကို တုိးျမွင့္ေပးၿပီး အရည္အခ်င္းျပည္မီ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရားမမ်ားကုိ ေမြးထုတ္ေပးႏုိင္ဖို႔ပါ။
အရည္အခ်င္းျပည့္မီ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမမ်ား သက္မွတ္ေသာ အတန္းမ်ားအတြက္ လုံလုံေလာက္ေလာက္ ရရွိႏိုင္ရန္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ မြန္းမံသင္တန္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးၿပီး၊ အေျခခံပညာေရးကို ျမွင္တင္ေပးၾကဖို႔ပါ။
သမုိင္းေပးတာ၀န္ဆိုတာ ဒါမ်ဳိးကို ရည္ညႊန္းေျပာဆိုတာမ်ဳိးျဖစ္မွာပါ။

အလြတ္က်က္၊ အလြတ္ေျဖ ပညာေရးစနစ္ အလိုုမရွိ
            အကယ္၍သာ ႏုိင္ငံေတာ္မွ စနစ္သစ္ပညာေရးကို အေလးထား၍ ျပဳျပင္ေပးမည္ဆိုလွ်င္ စနစ္သစ္မွာ ျပ႒ာန္းေပးသင့္တဲ့ မူ၀ါဒမ်ားမွာ -
(၁) ဆရာ၊ ဆရာမ်ားက သင္ခန္းစာပါ အေၾကာင္းအရာအာလုံးကို မွတ္စု ထုတ္၍ သင္ျပေပးတဲ့စနစ္ကို မက်င့္သုံးပဲ နည္းေပးလမ္းညႊန္ျပဳ၍ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ား ကိုယ္တိုင္ ဖတ္ရွုလွ်က္ (သုိ႔မဟုတ္) တြက္ခ်က္လွ်က္ သင္ခန္းစာမ်ားကို သင္ယူေစတဲ့စနစ္မ်ဳိးျဖစ္ျခင္း၊
 (၂) စာကို  ̏၏˝  ̏သည္˝ မလြဲ အလြတ္က်က္မွတ္နည္းကို လုံး၀အသုံးမျပဳဘဲ စုေပါင္း ေဆြးေႏြး၍ျဖစ္ေစ၊ အခ်က္ အလက္ မ်ားကို ထုတ္ယူေစတဲ့နည္းကို အသုံးျပဳ၍ျဖစ္ေစ သင္ယူတဲ့စနစ္မ်ဳိးျဖစ္ျခင္း၊ ဥပမာ၊ သမိုင္းဘာသာ ရပ္ကို သင္ၾကားတဲ့အခါ လိုအပ္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားပါ၀င္လွ်င္ အမွတ္ေပးျခင္း၊ ပထ၀ီ ဘာသာရပ္မွာ ဆိုရင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ သဘာ၀ေပါက္ေရာက္ေသာ သစ္ပင္ငါးမ်ဳိးကိုေရးခဲ့ပါဆိုလွ်င္ ဘယ္သစ္ပင္ကိုပဲ ေရးေရး (ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားသင္ေပးထားတဲ့ သစ္ပင္မ်ဳိးဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ၊ မဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ) အမွတ္ေပးတဲ့စနစ္မ်ဳိးျဖစ္ျခင္း၊
(၃) ခရက္တီကယ္လ္ သင့္ကင္း (Critical thininkng)လို႔ ေခၚတဲ့ ေက်ာင္းသားကိုယ္တိုင္ ေ၀ဖန္သုံးသပ္ႏိုင္တဲ့အေတြးအေခၚမ်ဳိးႏွင့္ သင္ယူတဲ့စနစ္မ်ဳိးျဖစ္ျခင္း၊  ဒီစနစ္မ်ုိးေတြႏွင့္ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကုိယ္တိုင္က ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားကို သင္ၾကားႏိုင္မည္ဆိုလွ်င္ ဟုိမ၀းလွေသာ ႏွစ္မ်ားတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံပညာေရးသည္ ကမၻာ့အဆင့္ရွိတဲ့ ပညာေရးမ်ဳိး ျဖစ္လာမယ္ဆိုတာ ယုံၾကည္ထား ျခင္းပါ။

ဆရာေတြကိုုယ္တိုုင္က အက်င့္ေဟာင္းေတြကိုု အရင္ျပင္
            ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ ပညာေရးစံနစ္မ်ဳိးကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေတာ့မည္ဆိုရင္ ဆရာ၊ ဆရာမ မ်ားကို ထိုေခတ္မီစနစ္မ်ားႏွင့္ အကၽြမ္းတ၀င္ရွိေအာင္ ဦးစြာပထမ ေလ့က်င့္ျပဳျပင္ေပးသင့္ျခင္းပါ။ ဆိုလိုတာက ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကုိ ဦးစြာပထမ မြန္းမံသင္တန္းမ်ားကို ေပးရမယ္လို႔ဆုိလိုရင္းပါ။ စနစ္ႏွင့္ အံ၀င္ခြင္က်ရွိတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားရရွိလာတဲ့အခါ ထိုဆရာ၊ ဆရာမမ်ားက မူလတန္းပညာေရးကို ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳ၍ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ေမွ်ာ္မွန္းထားသည့္အတိုင္း မူလတန္းအဆင့္မွစတင္ၿပီး သင္ၾကားေပးဖို႔ပါ။ ထိုမွတစ္ဆင့္ အလယ္ တန္းအဆင့္၊ ထိုမွတစ္ဆင့္ အထက္္တန္းအဆင့္ထိ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ တိုးျမွင့္သြားႏိုင္ဖို႔ပါ။
            စားေရးသူ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ေက်ာင္းတက္ေနစဥ္က မူႀကိဳေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းကို ၀င္ေရာက္ ေလ့လာၾကည့္ခဲ့ဖူးတယ္။ အရုပ္မ်ားကို ေဆးခ်ယ္ရင္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ေဆာ့ကစားေနတဲ့ ကေလးငယ္မ်ားကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒါဘာလုပ္ေနတာလဲလို႔ ေမးေတာ့ စာသင္ေပးေနတာတဲ့။ ဘယ္လို သင္တာလဲေမးေတာ့ ဆင္ရုပ္၊ ျမင္းရုပ္စတဲ့ပုံမ်ားကို ေဆးခ်ယ္တဲ့အခါ  ဆင္ႏွင့္လိုက္ေလ်ာညီတဲ့အေရာင္၊ ျမင္တဲ့လိုက္ေလ်ာညီတဲ့အေရာင္ကို သူတို႔ဆြဲေေပးၾကဖို႔ပါ။
အကယ္၍ ကေလးတစ္ေယာက္က ဆင္ကို အနီေဆးခ်ယ္ခဲ႔ရင္ တစ္ျခးကေလးမ်ားက ဆင္နီဆိုတာကို မျမင္ဘူးေၾကာင္း၊ ဆင္နီရွိ၊ မရွိ ဆရာမကို ေမးျမန္းတဲ့အေၾကာင္း စိတ္၀င္စားစရာ ပညာသင္ ၾကားနည္းကို ေလ့လာခဲ့မိျခင္းပါ။ ထိုေန႔အဖို႔ ကေလးငယ္မ်ား သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေဆးခ်ယ္ထားတဲ့ အရုပ္မ်ားကို ဘယ္အရုပ္က ဘာေကာင္ေခၚတယ္။ ဘယ္အေကာင္က ဘာကိုစားတယ္စသည္ျဖင့္ တိရစၦာန္ ဆယ္ေကာင္ ေလာက္ရ့ဲအမည္မ်ားကို သင္ၾကားေပးၿပီး၊ ထိုတိရစၦာန္မ်ားစားေသာ အစားအစာ၊ ထိုတိရစၦာန္္မ်ား ေနေသာ ေနရာ စသည္တို႔ကိုပါ သင္ၾကားေပးျခင္းပါ။ ကေလးမ်ားဟာေဆာ့ကစားရင္း ပညာကို သင္ယူေနရတာျဖစ္လို႔ ေက်ာင္းတက္ရျခင္းကို သူတို႔ေပ်ာ္ရြင္ေနျခင္းပါ။ ျမန္မာျပည္ကေလးမ်ားႏွင့္ႏွုိင္ယွဥ္ စဥ္းစားႏိုင္ဖို႔ပါ။

ကေလးေတြကိုုယ္တိုုင္ ရဲရင့္ ပြင့္လင္း လြတ္လပ္ေစဖိုု႔
            မူလတန္းအရြယ္ ကေလးငယ္မ်ားကိုေတာ့ အရြယ္ႏွင့္လိုက္ေလ်ာညီတဲ့ ဖတ္စာမ်ားကို သင္ၾကား ေပးျခင္း၊ အတြက္အခ်က္မ်ားကို စတင္သင္ၾကားေပးျခင္း၊ ေမးခြန္းေမး၍ ကေလးမ်ားစိတ္ထဲရွိသည့္အတိုင္း ေျဖၾကားေစျခင္း၊ ေျပာရဲဆိုရဲေအာင္ လမ္းဖြင့္ေပးျခင္း၊ အျပန္အလွန္စကားေျပာ၍ အေတြ႔အႀကဳံမ်ားကို ဖလွယ္ ေစျခင္း၊ ေအာ္ျခင္း၊ ေငါက္ျခင္း၊ ရုိက္ျခင္း၊ ဆဲျခင္းစသည္မ်ားကို လုံး၀မျပဳျခင္းစတဲ့ သင္ၾကားနည္းစနစ္မ်ဳိးပါ။
ပထ၀ီအေနအထားကို သင္ၾကားေပးရာမွာ ေျမပုံ သို႔မဟုတ္ ကမၻာလုံးႏွင့္ ေဆာ့ကစားရင္း အာရွႏိုင္ငံမ်ား၊ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ စသည္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ တည္ေနရာကို သင္ၾကာေပးျခင္း၊ အာရွလူမ်ဳိး၊ အေမရိကန္လူမ်ဳိးစသည္တို႔ရဲ့ ေနထိုင္ရာႏိုင္ငံမ်ားကိုပါ သင္ၾကားေပးျခင္းမ်ဳိးပါ။
ဤနည္းျဖင့္ အလယ္တန္း အရြယ္ေရာက္လာတဲ့ ကေလးမ်ားအတြက္ ဘာသာရပ္မ်ားကို ေဆြးေႏြးညွိႏိုင္ျခင္း၊ ပရုိဂ်က္မ်ား (စုေပါင္းျပဳလုပ္ ရသည့္အစီအစဥ္မ်ား)ကို စုေပါင္ျပဳလုပ္ေစျခင္း၊ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမ်ားမွ လိုအပ္ေသာ အခ်က္အလက္ မ်ားကို ကိုယ္တိုင္ရွာေဖြႏိုင္ျခင္း၊ အတန္းေရွ႔ထြက္၍ ရဲရဲရင့္ရင့္ေဆြးေႏြးေျပာဆိုႏိုင္ျခင္း စသည္တို႔ကို ျပဳလုပ္ ႏုိင္ျခင္းပါ။
အထက္တန္းေရာက္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ပရုိဂ်က္မ်ားကို ကိုယ္တိုင္ျပဳလုပ္ရျခင္း၊ ဖီးလ္ထရစ္ပ္ ေခၚ ကုိယ္တိုင္ကြင္းဆင္းေလ့လာရျခင္း၊ ကြန္ပ်ဳတာမ်ားကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ အသုံးျပဳတတ္ျခင္း၊ ထက္မ်က္ ေသာ ကေလးမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာရွိ ပန္းခ်ီၿပဳိင္ပြဲ၊ စာစီစားကုန္းၿပိဳင္ပြဲမ်ားသို႔ေစလြတ္ေပးျခင္း စသည္မ်ဳိးကို ေလ့လာသုံးသပ္မိျခင္းပါ။

အခုုကတည္းက ၂၀၁၃ အတြက္ ပညာေရးမူ၀ါဒေတြ ျပင္ၾကစိုု႔
            စနစ္ရွိေသာပညာေရးသည္ စနစ္ေကာင္းေသာႏိုင္ငံကို အက်ဳိးျပဳႏိုင္ၿပီး၊ စနစ္ေကာငး္ေသာႏိုင္ငံသည္ စနစ္ရွိေသာလူမ်ဳိးမ်ားကို ေမြးထုတ္ႏုိင္၍ ̏ပညာရဲရင့္ ပြဲလယ္တင့္˝ႏိုင္ဖို႔ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ားကို လာမည့္ ပညာသင္ႏွစ္ (၂၀၁၃-၂၀၁၄) အမီ အေျခခံမူလတန္းမွ စတင္ႏိုင္ဖို႔ ယခုတည္းကစတင္၍ ဥပေဒမ်ားကို ျပင္ဆင္ျပ႒ာန္းေပးၿပီး၊ ႀကိဳတင္၍ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကို ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ား တိုင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးအတြက္ မြန္းမံသင္တန္းမ်ားေပးထားၿပီး ပညာေရးစီမံကိန္းမ်ားကို စတင္ႏိုင္ဖို႔ပါ။ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားရဲ့ ေစတနာကို တိုင္းျပည္က အသိအမွတ္ျပဳေပးဖို႔အတြက္ ဆရာ၊ ဆရာမကိုယ္တိုင္က တိုင္းျပည္ကို အသိအမွတ္ ျပဳေပးႏိုင္ဖို႔ပါ။ ခ်မ္းသာစြာ အိပ္စက္ႏိုင္ၾကပါေစ။

မုိးမခ www.moemaka.com ကေန ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။

By Irrawaddy