စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ရၿပီလား (၂)

စာေပစိစစ္ေရး လုပ္ငန္းကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာၿပီးေနာက္ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ားအေနျဖင့္ မည္သည့္ အတိုင္းအတာအထိ လြတ္လပ္စြာ ေရးသား ခြင့္ရွိေၾကာင္း ေဆာင္းပါး
ေရးသားေပးရန္ ေပၚျပဴလာနယူးစ္ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ အရ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား သိသင့္ သိထိုက္သည့္ တစ္နည္းအားျဖင့္ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ားအား ျပစ္မႈ ေၾကာင္းအရ အေရးယူႏိုင္သည့္ ဥေပေဒ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို ေဆာင္းပါးအျဖစ္ ေရးသားေပးခဲ့ ရာ ယခင္အပတ္ထုတ္ ေပၚျပဴလာနယူးစ္ တြင္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၄(က) အစိုးရ အားအၾကည္ညိဳပ်က္ေစမႈႏွင့္ ပုဒ္မ ၁၃ဝ(ခ) အျခားႏိုင္ငံမ်ားကိုအသေရ ပ်က္ေစမႈတို႔အေၾကာင္း ေရးသား ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး   ျဖစ္ပါသည္။ ယခု ဆက္လက္၍ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား သိထားသင့္သည့္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို တင္ျပသြားပါမည္။

ပုဒ္မ-၁၅၃(က) လူအမ်ိဳး အစားတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ရန္ၿငိဳးထား မုန္းတီးေအာင္ျပဳလုပ္မႈ
- မည္သူမဆို ႏႈတ္/စာ/အ မွတ္အသား/ ပံုသဏၭာန္/အျခား နည္းျဖင့္
- ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေနထိုင္ သူ အမ်ိဳးအစားတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု
- ရန္ၿငိဳးစိတ္ထားေအာင္/ မုန္းတီးေအာင္
- အားေပး အားေျမႇာက္ ျပဳလွ်င္/ အားထုတ္လွ်င္
- ေထာင္ဒဏ္(၂) ႏွစ္ထိ/ေငြ ဒဏ္(သို႔မဟုတ္) ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လံုး ခ် မွတ္ႏိုင္သည္။

(ရွင္းလင္းခ်က္ – ရန္ၿငိဳးထားစိတ္၊ မုန္းတီးစိတ္ကို ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ဖယ္ရွားရန္ သေဘာ႐ိုးျဖင့္ ေျပာဆိုျခင္း ျပစ္မႈ မေျမာက္)
အထက္ေဖာ္ျပပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ အရ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ားအေနျဖင့္ မိမိတို႔၏ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ ေရးသား ေဖာ္ျပမႈမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ေနထိုင္ သူလူ အမ်ဳိးအစားတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု၊ ရန္ၿငိဳးထားစိတ္၊ မုန္းတီးစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစႏိုင္ပါက ဤပုဒ္မႏွင့္ ၿငိစြန္းႏိုင္သည္ကို သတိျပဳရန္ လိုအပ္ပါသည္။ မတူညီေသာ လူမ်ိဳးစု တစ္စု ႏွင့္ တစ္စု၊ မတူညီေသာ အသင္း အဖြဲ႕ဝင္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုအၾကား ရန္ၿငိဳးထားမုန္းတီးေစရန္ရည္ရြယ္ ေရးသားျခင္းကို အဓိကဆိုလိုၿပီး ဘာသာေရးအရ အမ်ိဳးအစား မတူသူကို ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ ေၾကာင္း သတိျပဳရပါမည္။
ပုဒ္မ-၂၂၈ တရားစီရင္မႈ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ဝန္ထမ္းကို ေစာ္ကားျခင္း၊ ေႏွာင့္ယွက္ျခင္း။
- တရားစီရင္မႈ ေဆာင္ရြက္ ေနေသာ ဝန္ထမ္းကို တရားစီရင္မႈ ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္
- မည္သူမဆိုတမင္ေစာ္ကား လွ်င္/ ဝင္ေရာက္ေႏွာင့္ယွက္လွ်င္
- ေထာင္ဒဏ္ (၆)လ/ဒဏ္ေငြ ႏွစ္ရပ္လံုး ခ်မွတ္ႏိုင္သည္။

အထက္ပါ ျပ႒ာန္းခ်က္သည္ တရား႐ံုးမ်ားတြင္ သတင္းလိုက္ယူ ေသာ သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္ အဓိ က သက္ဆိုင္ပါသည္။ တရား႐ံုးတြင္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ေနသည့္ ဝန္ထမ္းဟု ဆိုရာတြင္ တရားသူႀကီးတစ္ဦး တည္းကိုသာ ဆိုလိုသည္မဟုတ္ပါ။ အျခားတရား႐ံုး ဝန္ထမ္းမ်ားအပါ အဝင္ တရား႐ုံးတြင္ ေရွ႕ေနအျဖစ္ လိုက္ပါေဆာင္ ရြက္ေနေသာေရွ႕ေန ႀကီးမ်ားလည္း ပါဝင္ေၾကာင္း သိရွိထားရပါမည္။

တရားစီရင္ရာတြင္ အမ်ား ျပည္သူေရွ႕ေမွာက္ တရားစီရင္ျခင္း (Open Court Tria) ႏွင့္ တံခါးပိတ္  တရားစီရင္ျခင္း (In Camera Trial) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိရာ သတင္း   ေထာက္ မ်ားအေနျဖင့္ တံခါးပိတ္ တရားစစ္ေဆး စီရင္ေနသည့္ တရားခြင္အတြင္း ဝင္ေရာက္ခြင့္ မရွိပါ။ ဝင္ခြင့္ရရန္ အဓမၼႀကိဳးစား ပါက ဝင္ခြင့္မရႏိုင္သည့္ အျပင္   ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ-၃၅၃ အရ တားဆီးသူဝန္ထမ္းအား ဝတၱရားေႏွာင့္ယွက္မႈျဖင့္ အေရးယူ ခံရႏိုင္သည္ကို သတိျပဳရပါမည္။  အမ်ားျပည္သူ ေရွ႕ေမွာက္ ၾကားနာ စီရင္သည့္ တရားခြင္သို႔ သတင္းေထာက္မ်ား ဝင္ခြင့္ရွိပါ သည္။ ထိုကဲ့သို႔ တရားခြင္သို႔ သတင္းေထာက္အား ဝင္ေရာက္ခြင့္ မျပဳႏိုင္ေၾကာင္း တားျမစ္ပါက တားျမစ္သူ မွားပါသည္။ တည္ဆဲ ျပည္ေထာင္စု တရားစီရင္ေရး ဥပေဒပုဒ္မ- ၃တြင္ တရားစီရင္ေရး ဆိုင္ရာမူမ်ားကို ျပ႒ာန္းထားရာ ပုဒ္မ၃(ခ)အရ ဥပေဒအရ ကန္႔သတ္ ခ်က္မ်ား မွအပ  အမ်ားျပည္သူ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ တရားစီရင္ရမည္ ျဖစ္ရာ တရားခြင္သို႔ ဝင္ေရာက္နား ေထာင္လိုသည့္ သတင္းေထာက္အား တစ္စံုတစ္ေယာက္က တားျမစ္ခြင့္ မရွိသည္ကို သိထားပါက အက်ိဳးအေၾကာင္းေျပာျပ၍ တရား ခြင္အတြင္း ဝင္ေရာက္နားေထာင္ သတင္းရယူႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

စာနယ္ဇင္းသမားမ်ားအေန ျဖင့္ မိမိဘက္ကရရွိမည့္ အခြင့္အေရးႏွင့္ တစ္ဖက္တြင္ရွိသည့္ အခြင့္အေရးတို႔ကို ခြဲျခားသိထားႏိုင္ ရန္ ေရးသားေဖာ္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။
အထက္ေဖာ္ျပပါ ပုဒ္မ-၂၂၈ တြင္ သတင္းေထာက္မ်ား အဓိက သိထားရမည့္ အခ်က္မွာ ”တရား ခြင္အတြင္း ဝင္ေရာက္ေႏွာင့္ယွက္ ရာေရာက္သည့္ ျပဳလုပ္မႈတစ္ခုခု မျပဳမိေစရန္” ဆိုသည့္ အခ်က္ျဖစ္ ပါသည္။ တရားခြင္ အတြင္းႏွင့္ အျပင္ အေနအထား မတူညီပါ။ တရားခြင္ျပင္ပတြင္ အေတာ္အတန္ လြတ္လပ္ခြင့္ရွိေသာ္လည္း တရား ခြင္အတြင္း၌ အကန္႔အသတ္မ်ား၊ လိုက္နာရမည့္ စည္းကမ္းခ်က္မ်ား ရွိေနသည္ကို သတိျပဳရပါမည္။  အမႈမ်ားတြင္ ေရွ႕ေနမ်ားအျဖစ္ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေန ၾကေသာ   ေရွ႕ေနႀကီးမ်ားပင္လွ်င္ တရားခြင္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို လိုက္ နာၾကရသည္ကို စာနယ္ဇင္းသမား မ်ား သိရွိထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။

တရားခြင္အတြင္းသို႔ ယဥ္ ေက်းမႈႏွင့္ မေလ်ာ္ကန္ေသာ ဝတ္စား ဆင္ယင္မႈျဖင့္ ဝင္ေရာက္ခြင့္ မရွိပါ။ တရားစီရင္မႈကို အေႏွာင့္အ ယွက္ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ က်ယ္   ေလာင္စြာ စကားေျပာခြင့္မရွိပါ။တရားခြင္အတြင္း တယ္လီဖုန္းလံုးဝ ေျပာခြင့္ မရွိပါ။ တရားစစ္ေဆး စီရင္ေနသည့္တရားသူႀကီး၊ ႐ံုးဝန္ ထမ္းမ်ား၊ ေရွ႕ေနမ်ားကို ေမးျမန္း ခြင့္မရွိပါ။ တရား စစ္ေဆးစီရင္မႈကို ဓာတ္ပံု႐ိုက္ခြင့္ မရွိပါ။ တရား စစ္ေဆးစီရင္မႈကို အေႏွာင့္အယွက္ ေပးႏိုင္သည္ဟု စြပ္စြဲလာႏိုင္ဖြယ္ ရာရွိသည့္ အျပဳအမူမ်ားကို   ေရွာင္ ရွား သင့္ပါသည္။
ပုဒ္မ- ၂၉၅(က) လူတစားကိုး ကြယ္သည့္ ဘာသာ/ သာသနာ/ ယံုၾကည္မႈကို ေစာ္ကားျခင္း၊ ဘာသာေရး ယံုၾကည္မႈ စိတ္ဓာတ္ ကို နာၾကည္းေစျခင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေနထိုင္ ေသာ လူတစား၏ ဘာသာေရးစိတ္ ကို နာၾကည္းေစရန္ အႀကံျဖင့္-
- စကား/စာ/ပုံသဏ—ၭာန္ျဖင့္
- ဘာသာ/သာသနာ/ယံု ၾကည္မႈကို
- ေစာ္ကားလွ်င္/ေစာ္ကားရန္ အားထုတ္လွ်င္
- ေထာင္ဒဏ္(၂)ႏွစ္/ဒဏ္ေငြ (သို႔)ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လံုး ခ်မွတ္ရမည္။

အထက္ေဖာ္ျပပါ ပုဒ္မ -၂၉၅(က) သည္ ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းျပဳ၍ လူတစားႏွင့္ တစားအၾကား၊ ျပႆနာျဖစ္ေပၚေစ ႏိုင္သည့္ အေရးအသားမ်ား၊   ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို ျပဳလုပ္ခြင့္ မရွိ ေၾကာင္း ကန္႔သတ္သည့္ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ စာနယ္ဇင္းသမား မ်ားသည္ လြတ္လပ္စြာ ယံုၾကည္ ကိုးကြယ္ခြင့္ဆိုသည့္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို နားလည္ သေဘာေပါက္ၿပီး မိမိႏွင့္ ဘာသာမတူသူမ်ားကို ေစာ္ကား ႏွိမ့္ခ်ရာေရာက္သည့္ ေရးသားမႈ မ်ိဳး၊ ေဖာ္ျပမႈမ်ိဳး ျပဳလုပ္ခြင့္ မရွိ ေၾကာင္း၊ အကယ္Ìျပဳလုပ္မိခဲ့ပါက အထက္ေဖာ္ျပပါ ဥပေဒျပ႒ာန္း ခ်က္မ်ားအရ အေရးယူခံရႏိုင္သည္ ကို သိရွိထားသင့္ပါေၾကာင္း တင္ျပ လိုပါသည္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။)
ေမာင္ကိုနီ(တရား႐ံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန)

By Popular Myanmar