ေစ်းကြက္ကို ခ်ိန္ဆၿပီး ဖြင့္ေစခ်င္ပါတယ္

အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈ ဆယ္စုႏွစ္ ႏွစ္ခုၾကာၿပီးေနာက္ စစ္အစိုးရလက္ေအာက္တြင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးသည္ လက္သင့္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးမႈမ်ား၊ လူနည္းစုကို လက္ဝါးႀကီးအုပ္ခြင့္ေပးေသာ ခ႐ိုနီးစီးပြားေရး၊ မိုႏိုပိုလီ စီးပြားေရးစနစ္မ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။

လြယ္ဟိန္းကုမၸဏီပုိင္ရွင္ ေဒါက္တာ စုိင္းဆမ္ထြန္း (ဓာတ္ပံု – Loi Hein / Facebook)
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ တက္လာၿပီးေနာက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳသည့္အေနျဖင့္ ပိတ္ဆို႔အေရးမႈမ်ား တဆင့္ခ်င္း ဖယ္ရွာေပးလာခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ဝင္ေရာက္မည့္ အေျခအေနႏွင့္ ျပည္တြင္း စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒ၊ ျပည္တြင္းမွ ပို႔ကုန္မ်ား အလားအလာ၊ အာဆီယံလြတ္လပ္စြာ ကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူညီခ်က္ (AFTA) အသက္ဝင္ခ်ိန္ ျမန္မာ့ ကုန္သြယ္ေရး အလားအလာတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္တဦးျဖစ္ေသာ လြယ္ဟိန္းကုမၸဏီပုိင္ရွင္ ေဒါက္တာ စုိင္းဆမ္ထြန္းကို ရန္ကုန္အေျခစုိက္ ဧရာ၀တီသတင္းေထာက္ ဂ်ဴးဂ်ဴးလႈိင္က ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါသည္။

ေမး ။   ။ အေမရိကန္ အပါအ၀င္ အေနာက္ႏုိင္ငံႀကီးေတြက စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းေနၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္
ျပည္တြင္းစီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြအေနနဲ႔ ၀င္လာမယ့္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြအတြက္ ဘယ္လုိျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္ေနၿပီလဲ။

ေျဖ ။    ။ ႏုိင္ငံျခားရင္းျမွဳပ္ႏွံမႈေတြက ေလာေလာဆယ္ အားရပါးရ ၀င္ေရာက္လာတာမ်ဳိး မရွိေသးဘူး။ ျပည္တြင္း ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔လည္း ျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္ထားပါတယ္။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ လာဖို႔ဆိုတာကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဥပေဒကို ေစာင့္ေနတာလည္း ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဥပေဒကို ေလ့လာေနတဲ့ အခ်ိန္လည္းျဖစ္မယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈကေတာ့ ၀င္လာမွာပါ။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြ ၀င္လာရင္ လုပ္ငန္းခ်င္း တူတဲ့ဟာေတြကေတာ့ သူတုိ႔နဲ႔ ေပါင္းရင္ေပါင္း၊ မေပါင္းရင္ေတာ့ သူတုိ႔ကိုေရာင္းေပ့ါ။ မေပါင္းႏုိင္ရင္ေတာ့ ေငြအရင္းအႏွီးထုတ္ၿပီး ယွဥ္ၿပဳိင္ရမယ္။ လုပ္ငန္းသစ္ေတြလည္း အမ်ားႀကီး ေပၚေပါက္လာႏုိင္တယ္။ အရင္တုန္းက ခရီးသြားလုပ္ငန္းဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိလာတာ လူဦးေရ ၅ သိန္းေလာက္ပဲရွိတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ စင္ကာပူ၊ ယုိးဒယားဘက္ကေန ၁၀ သန္း၊ သန္း ၂၀ ေလာက္၀င္လာဖုိ႔ ရွိတယ္။ ဒီလုိ လူေတြ၀င္လာတဲ့ အခါ သူတုိ႔ဆီက နည္းပညာေတြ အမ်ားႀကီး ရလာႏုိင္တယ္။

ေမး ။    ။ လက္ရွိ ျပည္တြင္းစီးပြားေရး အေျခအေနကေရာ ဘယ္လုိရွိပါသလဲ။

ေျဖ။    ။ လက္ရွိ စီးပြားအေျခအေနကေတာ့ တိတိက်က် ေကာင္းမြန္ ေျပာင္းလဲတယ္ဆုိတာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ ျပင္ဆင္ေနၾကတုန္းပဲ။ အေျခခံကေတာ့ နဂုိအတုိင္းပဲရွိေနေသးတယ္။

ေမး။    ။ နဂုိအတုိင္းရွိေနတဲ့ စီးပြာေးရးအေျခအေနကို ေျပာင္းလဲဖုိ႔ဆုိရင္ အစုိးရနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြက ဘာေတြလုပ္သင့္လဲ။

ေျဖ။    ။ ႏုိင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ကလည္း သူတုိ႔တတ္ႏုိင္သမွ်  လုပ္ေနေသးတာပဲ။ စီးပြားေရးမွာ လုိအပ္တာေတြက အမ်ားႀကီးရွိေနေသးတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း လုပ္သြားရမွာလုိ႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ေမး။   ။ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြ ၀င္လာရင္ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္း (SME) ေတြအေနနဲ႔ ဘာစိန္ေခၚမႈေတြ ျဖစ္လာႏုိင္မလဲ။

ေျဖ။    ။ တျခား ကုမၸဏီေတြကေတာ့ မသိဘူး။ ကုမၸဏီႀကီးေတြက စိန္ေခၚမႈေတြက ရင္ဆုိင္ေနရတာပဲ။ တုိင္းျပည္ကို ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ပီပီ တံခါးေတြဖြင့္လုိက္ေတာ့ ကုမၸဏီႀကီးေတြ ၀င္လာတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ ကုမၸဏီေတြကေတာ့ ခံႏုိင္ရည္ရွိမယ္၊ ယွဥ္ၿပဳိင္ႏုိင္မယ္။ ဒါေတာင္ သုံး၊ ေလး၊ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ ထိခုိက္ဆုံးရႈံးသြားႏုိင္သလုိ
အႀကီးအက်ယ္ ရွင္သန္ႀကီးထြားသြားႏုိင္တယ္။ ဒီႏွစ္ခုကုိပဲ ရင္ဆုိင္ရမယ္။

ေမး။  ။ အခုဆုိရင္ အေမရိကန္ ျမန္မာ့ပုိ႔ကုန္ေတြ ပိတ္ပင္ထားမႈကို ဖယ္ရွားလိုက္ၿပီဆုိေတာ့ ျမန္မာပုိ႔ကုန္ အလားအလာနဲ႔ လက္ရွိအေျခအေန ဘယ္လုိရွိပါသလဲ။

ေျဖ။    ။ ေလာေလာဆယ္ ႐ုတ္တရက္ေတာ့ ဘာမွ မျဖစ္ႏုိင္ေသးဘူး။ အေမရိကန္က သူ႔ေစ်းကြက္ကုိ ဖြင့္ေပးလုိက္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္တြင္းက သားငါးေတြ ပုိ႔လုိ႔ရမယ္။ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြ ပုိ႔လုိ႔ရမယ္။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ ျပည္တြင္း ထုတ္ကုန္ေတြကုိ တန္ဖုိးျမွင့္ ထုတ္ကုန္လုပ္ၿပီး တင္ပုိ႔ႏုိင္ၿပီ။ အဲဒါေတြလုပ္ဖုိ႔က အခ်ိန္ယူရဦးမယ္။

ေမး။  ။ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ဖယ္ရွားလိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ႏုိင္ငံျခားထုတ္ကုန္ေတြ ျပည္တြင္းကို ၀င္လာေတာ့မယ္။ အဲဒီေတာ့ ျပည္တြင္း ထုတ္ကုန္ေတြအေနနဲ႔ ၀င္လာမယ့္ ႏုိင္ငံျခားထုတ္ကုန္ေတြကုိ ယွဥ္ၿပဳိင္ႏုိင္ပါ့မလား။

ေျဖ။    ။ ျပည္တြင္း ထုတ္ကုန္ေတြအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံျခားထုတ္ကုန္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၿပဳိင္တဲ့အခါမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ဒုကၡေရာက္တယ္။ ဥပမာ – ဘီယာ ဆုိရင္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြက အမ်ဳိးမ်ဳိး၀င္ေရာက္လာေတာ့ ျပည္တြင္းဘီယာေတြ
ေတာ္ေတာ္ေလး ဒုကၡေရာက္တယ္။ ယွဥ္ျပဳိင္ဖုိ႔ဆုိတာ နည္းပညာ၊ အရည္အေသြးေတြ အမ်ားႀကီး လုိအပ္ေနေသးတယ္။ စက္႐ုံအမ်ားႀကီး တည္ေဆာက္မယ္ဆုိရင္ စက္႐ုံေစ်းႏႈန္း ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔လုိတယ္။ စီမံကိန္းေတြ လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔က ေခ်းေငြေတြ လုိအပ္သလုိ ေခ်းေငြေတြရဲ႕ အတုိးႏႈန္းကလည္း ေလာေလာဆယ္ စီးပြားေရးအရ ေတာ္ေတာ္ေလး ျမင့္ေနေသးတယ္။ လွ်ပ္စစ္မီးဆုိတာကလည္း သိပ္ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ မရေသးဘူး။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း လုပ္ရမယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ကေတာ့ တတ္ႏိုင္သမွ်ေတာ့ လုပ္ေပးေနတာပဲ။ ဒီၾကားထဲမွာ မေျပလည္မႈေတြ၊ အခက္အခဲေတြ၊ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ပြားဖုိ႔ အေၾကာင္းေတြ ရွိေနတယ္။ အႀကီးအက်ယ္ ေျပာင္းလဲသြားမယ္လုိ႔လဲ ထင္တယ္။

ေမး။ ။အစုိးရအေနနဲ႔ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ၿပဳိင္ဆုိင္ႏုိင္ဖုိ႔ ဘယ္လုိ လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္သလဲ။

ေျဖ။    ။ လက္ရွိအေနနဲ႔ကေတာ့ အားလုံး ဒီခရီးကုိ သြားေနၾကတာ။ တံခါးေတြ ဖြင့္ေပးလုိက္ၿပီ၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြ လာတယ္၊ အလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ေပၚလာမယ္၊ ၀င္ေငြေတြ မ်ားလာမယ္၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေတြ တျဖည္းျဖည္း
ေျပေလ်ာ့သြားမယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။

ေမး။  ။  ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းေတြ အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံျခားက ၀င္လာမယ့္ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ယွဥ္ျပဳိင္ဖုိ႔ကုိ အဆင္ျမင့္ ေခတ္မီနည္းပညာပုိင္းမွာ ဘယ္လိုရယူႏုိင္မလဲ။

ေျဖ။    ။ တခ်ဳိ႕က႑ေတြမွာ ရယူႏုိင္ပါတယ္။ အဆင့္ျမင့္ နည္းပညာေတြကိုေတာ့ ရယူဖုိ႔မစဥ္းထားဘူး။ စဥ္းစားသင့္တာကေတာ့ ႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခခံထားတဲ့ စုိက္ပ်ဳိးေရး ထြက္ကုန္ပစၥည္းသစ္ေတြကုိ တန္ဖိုးျမင့္ ထုတ္ကုန္လုပ္ၿပီး
ေစ်းကြက္ကို ေဖာက္ရင္ ေငြပိုရမယ္။ အေမရိကန္ေစ်းကြက္ ပြင့္လာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း၊
ဖိနပ္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြက ထြက္လာတဲ့ဟာေတြကုိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံကုိ ပုိ႔လုိ႔ရတယ္။ ဒါေတြက အခြင့္အလမ္းေကာင္းေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။

ေမး။  ။ ၂၀၁၅ ဆုိရင္ အာဆီယံလြတ္လပ္စြာ ကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူညီခ်က္ (AFTA) အသက္၀င္ၿပီ။ AFTA အသက္၀င္လာရင္ ျပည္တြင္းထုတ္ကုန္ေတြရဲ႕ အလားအလာဘယ္လိုရွိႏုိင္မလဲ။

ေျဖ။  ။ ေစ်းကြက္ကို ဖြင့္တဲေနရာမွာ  ဖြင့္တာေတာ့ ဖြင့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ခ်ိန္ဆၿပီး ဖြင့္ေစခ်င္ပါတယ္။
၀ုန္းဒိုင္း မဖြင့္ေစခ်င္ဘူး။ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရရွိမႈ မ်ားႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ျဖည္းျဖည္းခ်င္း သြားရမွာ။ ၂၀၁၅ ကေတာ့ အားလုံးသိတဲ့ အတုိင္းပဲ AFTA ၀င္လာမယ့္ ကာလမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ နစ္နာစရာေတြမ်ားတယ္။ ရင္ဆုိင္ရမယ့္ အေနအထားေတြနဲ႔ ဆုံးရႈံးမႈမ်ားမွာျဖစ္လုိ႔ အခုအခ်ိန္ကစၿပီး ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ ျပင္ရမယ္။

By Irrawaddy