ျမန္မာ့ပို႔ကုန္ အေမရိကန္ လက္မခံေသး

အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမားက ျမန္မာျပည္၏ ပို႔ကုန္တင္သြင္းမႈ တားျမစ္ထားသည့္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ အက္ဥပေဒ (BFDA) သက္တမ္းကို တႏွစ္ ထပ္မံတိုးျမႇင့္လိုက္ၿပီ ျဖစ္သည္။


ျမန္မာျပည္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား၊ ဒီမိုကေရစီေျခလွမ္းႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လိုက္နာေဆာင္ရြက္မႈ တိုးတက္လာသည္ကို ေလးစားသည့္ အေနျဖင့္ အေရးယူထားသည့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို အေမရိကန္ အစိုးရက ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္ၿပီဟု ေၾကညာၿပီး တလအၾကာတြင္ အဆိုပါ လက္မွတ္ကို သမၼတ အိုဘားက ၾသဂုတ္ ၁၀ ရက္ေန႔က ေရးထိုးလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဇူလိုင္ ၁၁ ရက္ေန႔က ျမန္မာျပည္အေပၚ အေရးယူထားသည့္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ေျဖေလွ်ာ့ခဲ့ၿပီး သမၼတ အိုဘားမားက ျမန္မာျပည္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ထင္ရွားလာၿပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ ကုမၸဏီမ်ား အပါအဝင္ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ကမၻာ့ကုမၸဏီ အသီးသီးက ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သြားေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ ခြင့္ျပဳသည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္။

တခ်ိန္တည္းတြင္ အေမရိကန္ သမၼတက ျမန္မာျပည္၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားအတြင္း ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ မရွိခဲ့ျခင္းႏွင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးကို စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားက ဆက္လက္ခ်ယ္လွယ္မႈမ်ား ရွိေနမည္ကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ စိုးရိမ္သည္ဟု ေျပာဆုိခဲ့သည္။

အေမရိကန္အစိုးရကျမန္မာ့ပို႔ကုန္တင္သြင္းမႈကိုေနာက္ထပ္ ၁ ႏွစ္ ထပ္မံသက္တမ္း တိုးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ျမန္မာ့ပို႔ကုန္က႑ တိုးတက္မႈကိုဆုတ္ယုတ္ေစၿပီးအေျခခံလူထုအေပၚထိခိုက္မႈရိွႏိုင္ေၾကာင္းျပည္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ မ်ားႏွင့္စီးပြားေရးပညာရွင္တို႔က သံုးသပ္ေနၾကသည္။

“ပို႔ကုန္ေစ်းကြက္မွာဥေရာပနဲ႔ အေမရိကားကကမၻာ့ေစ်းကြက္ႀကီးေတြပါ။ ဒီေစ်းကြက္ေတြကအရည္အေသြးျမင့္တဲ့ပစၥည္းေတြကိုပဲသံုးတဲ့ေစ်းကြက္ ျဖစ္တာေၾကာင့္အရည္အေသြး နိမ့္က်တဲ့ျမန္မာ့ပို႔ကုန္ေတြကိုအခုလိုအခ်ိန္ တႏွစ္ထပ္မံကန္႔သတ္ရံုနဲ႔ျမန္မာႏိုင္ငံအဖို႔ထူးျခားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈမရိွႏိုင္ဘူးလို႔တခ်ိဳ႕ကလည္းေျပာၾကတယ္။ ဒါကိုက်ေနာ္လက္မခံဘူး” ဟုAsia Develop Research Institue (ADSI) မွျမန္မာႏိုင္ငံသား စီးပြားေရး သုေတသနပညာရွင္ တဦးကေျပာသည္။

ျမန္မာ့ပို႔ကုန္မ်ားထဲတြင္အေမရိကန္ႏုိင္ငံသို႔ အမ်ားဆံုး တင္ပို႔မႈရိွသည့္ ပစၥည္းမ်ားမွာအထည္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ေရထြက္ကုန္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အဆိုပါ လုပ္ငန္းမ်ားသည္လုပ္သားအင္အား မ်ားစြာသံုးရသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္အေျခခံ လူထုကိုသာထိခိုက္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အေနျဖင့္လုပ္ခလစာ တိုးျမႇင့္ေပးႏုိင္ရန္အတြက္ေရာင္းခ်ႏိုင္သည့္ေစ်းကြက္ႀကီးမ်ားရိွရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ သို႔မွသာ အလုပ္သမား၏ လိုအပ္ခ်က္ကိုျဖည့္ဆည္း ေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သူက ရွင္းျပသည္။

“ဒါေၾကာင့္က်ေနာ္ကေတာ့အေျခခံလူထုကိုအက်ိဳးရိွေစမယ့္ကုန္စည္ေတြကိုဖြင့္ေပးပါ။ ဒါကျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္လည္းခ်က္ခ်င္း အက်ိဳးခံစားရမယ့္ လုပ္ငန္းေတြပါ။ ၿပီးေတာ့ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အခုအခ်ိန္ကပို႔ကုန္က႑နဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ႀကီးထြားႏိုင္ေျခရိွတဲ့အေနအထားပါ” ဟု ၎ကဆက္ေျပာသည္။

အေမရိကန္ အစိုးရသည္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွ စၿပီးရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚကန္႔သတ္ပိတ္ဆို႔ ခဲ့ၿပီးကုန္သြယ္မႈ က႑ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပို႔ကုန္၊ သြင္းကုန္ မ်ားကို၂၀၀၃ခုႏွစ္ ဒီပဲယင္း အေရးအခင္း ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တြင္ BFDA ထုတ္ျပန္၍ ကန္႔သတ္ ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။

အေမရိကန္ အစိုးရအေနျဖင့္ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚစီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈမ်ား မရိွခင္အခ်ိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွ အထည္ခ်ဳပ္ပို႔ကုန္ တ၀က္ေက်ာ္ကိုအေမရိကန္ ေစ်းကြက္သို႔ အမ်ားဆံုး တင္ပို႔ခဲ့ေၾကာင္း၊ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္အေမရိကားက BFDA ထုတ္ျပန္ခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာျပည္၏ အထည္ခ်ဳပ္ ပို႔ကုန္မ်ားကိုေတာင္ကိုရီးယားႏွင့္ ဂ်ပန္ေစ်းကြက္သို႔အားကိုးခဲ့ရေၾကာင္း၊ အေမရိကန္အစိုးရ၏ ျမန္မာ့ပို႔ကုန္ တားျမစ္ ပိတ္ဆို႔မႈ အက္ဥပေဒေၾကာင့္ျပည္တြင္းရိွအထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုတ၀က္နီးပါး ပိတ္ခဲ့ရၿပီးလုပ္သားဦးေရငါးေသာင္းေက်ာ္အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရေၾကာင္းျမန္မာႏိုင္ငံအထည္ခ်ဳပ္ လုပ္ငန္းရွင္ အသင္းဥကၠ႒ဦးျမင့္စိုးကေျပာသည္။

“ေတာင္ကိုရီးယားနဲ႔ ဂ်ပန္ ေစ်းကြက္ေတြကအေမရိကန္ ေစ်းကြက္ကိုမမီဘူး။ဒါေၾကာင့္အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ပိတ္ဆုိ႔မႈဟာက်ေနာ္တို႔ စက္ရံုေတြမွာရိွတဲ့ေအာက္ေျခ လူတန္းစား အလုပ္သမားေတြကိုပဲထိခိုက္တာျဖစ္လို႔ကန္႔သတ္မႈေတြကိုေျဖေလွ်ာ့ ေပးေစလိုပါတယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။

ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈအသင္းခ်ဳပ္ (UMFCCI)ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးေဇာ္မင္း၀င္းကမူအေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ျမန္မာ့ပို႔ကုန္တားျမစ္သည့္ ဥပေဒ သက္တမ္း တႏွစ္ တိုးလိုက္သည့္အတြက္ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္မ်ားလည္း ထိခိုက္မႈရွိေၾကာင္း ေျပာသည္။

“ပို႔ကုန္တားျမစ္ေတာ့ လုပ္ရကိုင္ရတာသိပ္အဆင္မေျပဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္းျပည္တြင္းက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြထဲမွာတခ်ိဳ႕ လုပ္ငန္းအသစ္ တိုးခ်ဲ႕ခ်င္တဲ့သူေတြေတာင္လုပ္ရမွာနည္းနည္းတန္႔သြား ၾကတယ္” သူက ဟုဆိုသည္။

ဆက္လက္၍ ၎က အေမရိကန္ႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာ့ပို႔ကုန္မ်ား တားျမစ္ျခင္းကို တျဖည္းျဖည္း ေျဖေလွ်ာ့ေပးမည္ဟု ယူဆေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ ေစ်းကြက္သည္အရည္အေသြးျမင့္သည့္ ကုန္စည္မ်ားကိုသာ၀ယ္ယူမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ယင္းေစ်းကြက္ကို၀င္ေရာက္ ထိုးေဖာက္ရန္အတြက္ ျမန္မာ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားဘက္က ျပင္ဆင္ထားရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။

“အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔တုန္းကသူတို႔ အေနနဲ႔ျမန္မာ့ပို႔ကုန္ေတြထဲကအထည္ခ်ဳပ္၊ ေရထြက္ကုန္၊ကၽြန္းနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ပရိေဘာပေတြ၊ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာေတြကိုစိတ္၀င္စားတာ ေတြ႕ရတယ္။သူတို႔ဘက္ကကန္႔သတ္ ထားတာေတြကိုေျဖေလွ်ာ့ ေပးႏိုင္မယ္ဆိုရင္က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈအတြက္အလားအလာ ေကာင္းလာမွာပါ” ဟု ၎က ဆိုသည္။

ျမန္မာ့ပို႔ကုန္ တားျမစ္ထားသည့္ အက္ဥပေဒ သက္တမ္းတိုးေရး ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ဇူလိုင္ လကုန္ပိုင္းက ႏိုင္ငံေရးပါတီ ႏွစ္ခုအၾကား သေဘာထားကြဲလြဲမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး သက္တမ္းကုန္ဆံုးမည့္ ရက္မတုိင္ခင္ ယင္းဥပေဒကို ထပ္မံ သက္တမ္းတိုးျခင္း မျပဳႏုိင္ခဲ့ေပ။

ယခု ဥပေဒသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ဇူလုိင္လ ၂၈ ရက္ေန႔က သက္တမ္း ကုန္ဆံုးခဲ့သည့္ ျမန္မာႏို္င္ငံ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ အက္ဥပေဒ ေပၚတြင္ အေျခခံထားၿပီး သက္တမ္း ၃ ႏွစ္ရွိေသာ္လည္း ယခု ျပန္လည္ အတည္ျပဳရာတြင္ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္မ်ားက ျမန္မာ့အေရး ႏွစ္စဥ္ ျပန္လည္ သုံးသပ္ႏိုင္ရန္ႏွင့္ သမၼတ၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္ျဖင့္ ဥပေဒကို ယာယီ ဖယ္ရွား ႏိုင္သည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ပါရွိေၾကာင္း သိရသည္။

ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရး အခိုင္အမာ ေထာက္ခံသူ ရီပတ္ပလီကန္ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ မစ္ခ်္ မေကၠာနဲလ္က ယခုဥပေဒေၾကာင့္ အေမရိကန္၏ ျမန္မာျပည္တြင္ ဝင္ေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေရးႏွင့္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ပင္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးတို႔ကို ထိခိုက္မည္ မဟုတ္ဟု ဆိုသည္။

By Irrawaddy